दसि-पौया दशा !!

🌍मथुरा सायमि

छन्हु फुर्सदया ई । व यायेला , थ्व यायेला जुयाच्वन । थौं छकः सुचुकुचु हे याये । थ्व दसि-पौ , हना-पौ ,सुभाय् पौत छकः फुक्क मुनाः धूधाःत दक्व हुयाछ्वये।स्वयां स्वये हे मजिल । उखेच्वंगु नं थुखेच्वंगु नं बैठक क्वथाय् हया । छद्वं खात ।
थुथाय् हे लाक्क ख्वपया बिमल ताम्राकार भाजु तुप्लुक्क थ्यंकः झाल । क्वथा छगुलिं घलःमलः तिनि ।
” अहो, थ्व थुलिथुलिमछिं दसि-पौ । गन जक तयेगु , गन जक ब्वयेगु मथुरा दाइया ? ” सोफाय् फ्यतुइवं बिमलया म्हुतु सन ।
“थुलिं गन याः। कुने दनि मेगु । पॅपॅ चिनातल । धुलं जक गल ” जिं नुगः मछिंका ।
” स्वाहाने अंगलय् नं झ्वःलिं ब्वयादिसॅ रे । वक्वसिनं सां खनी ” बिमलया खॅ ।

दसि-पौत दुसां मज्यू , मदुसां मज्यू । गन तयेगु , गन ब्वयेगु । छेय् चिख्खापिंत ला कसा नके थें का ।
” मथुरा दाइयाके छता न्यनेला ?” बिमलं न्यन ।
” न्यनादिसॅ ।”
” छितः उलिउलिमछिसिनं हन । थुलि थुलिमछि दसिपौ खात । छितः दक्कय् यःगु अले दक्कय् मूवंगु गुगु थें च्वं ? ” बिमलया न्ह्यसः ।

दः काचाक्क धाये मवल । दसिपौत छकः फुक्क थ
यक स्वया । बुध्दिपूर्ण सम्मानया दसिपौ ला ल्ह्वनेत हे निम्ह मनू माः । गंकि धूस्वां सिरपाःया दसिपौ नं दु , दान्य हिरा सिरपाःया देछा नं । दक्कय् उप्वः ग्वाल्ल हे धयाथे जिगु ज्याःजंक्वया साहित्यिक ज्याझ्वलय् खः यक्वसिनं लःल्हाना ब्यूगु । संघ संस्थां नं बिल , ब्यक्ति ब्यक्तिं नं बिल । अय् जुयाः थ्व तयां तयेथाय् मदुगु ।

बिमलया खॅय् छकः क्वसीक बिचाः याना अले धया , ” मान-सम्मान फुक्क थःथःगु थासय् उलि हे तःधं । मयःगु दः छुं मदु । अथे नं दक्कय्-सक्कय् जितः यःगु धैगु नेपाल भासा परिषदं ब्यूगु हे । ”

” भाषा-थुवाः उपाधि ला ? ”
” खः। व हे। जितः बीमाःगु वास्तबय् व हे उपाधि थें च्वं । जिगु मनं धाः ।
” दः नं अथेहे ताः ” बिमलं जिगु खॅय् सहि तल ।
वयकः थःगु पत्रिका ” लुॅ ध्वाखा ” बीत जिथाय् झाःम्ह । हथासं वल , हथासं वन। च्या छगू नं मत्वं । तर वलिसे जूगु छत्वाःचा खॅ न्हिपं ताःहाकःगु भुतिमालि थें जिगु नुगलय् थिकुथिकु मिनाच्वन ।

थ्व ” भाषा-थुवाः”या उपाधि न्हापांनिसें नेपाल भासा व साहित्य थपू यायेत सनाजूपिं साहित्यकारपिन्त उमिगु योगदानयात लुमंकाः नेपाल भासा परिषदं बीगु उपाधि खः । मान-
सम्मान खः । इज्जत खः । यक्वसित बी नं धुंकल , यक्वसिनं फये नं धुंकल । जितः ब्यूगु धाःसा ने.सं. 1137 दॅय् खः ।

प्रेम बहादुर कसा:जुया प्रोत्साहनय् जि साहित्य ख्यलय् दुस्वया । दुर्गालाल श्रेष्ठलिसे भ्यलय् पुनाः जिं बाखं बिधाय् थःगु स्वरूप ब्वया । अले धूस्वां सायमिजुया म्हुतुप्वाः तिकेत जिं उपन्यासया ख्यलय् नं पलाः न्ह्याका । ने .सं 1080दॅया न्हापांगु अन्तर कलेज नेपाल भासा साहित्य सम्मेलनंनिसें थुगु ख्यःया मनूतसें जितः म्हसिल । जिगु निरंतरता नं दयावन । सफू नं पिकयावना ।
सफू उस्त न्याः मदु । मीगु स्वयाः नं सितिकं इनेगु हे उप्वः । नेवाः भायया सफू ब्वंपिं दयेमा धकाः । नेवाः भाय् म्वानाच्वने फयेमा धकाः ।

नेपालय् मल्ल काल धुंकाः शाह काल वल । राणा शासकसें नेपालय् राज यात । न्हापा जुजु जुयाच्वंपिं मल्ल जुजुपिं व उमिसं राज्य भाषाकथं नालाच्वंगु नेपाल भासा नं न्हूवःपिं शासकतय् मिखाय् फिपू थें जुल । नेपाःया सांस्कृतिक सम्पदा व तजिलजिइ थःगु न्हाय् म्वाकाच्वने माःसां नेवाःत अले उमिगु भाय् हे उमित घाघः जुल । नेपाःया आदिबासीत मध्ये च्यानाच्वंपिं नेवाःत हानं ग्वानावइ धकाः हे जुइ, उमिसं नेवाःतयत लित्तुमतु लिल । हानं च्याना वइ धकाः स्यायेत स्वत । भाय् जक मखु नेवाःत हे देशं पितिनेगु जाः ग्वल । लॅ तब्या यायेगु नामय् छेय् छेय् हे थुनाः उठीबास यायेत स्वल । थिकः न्हुकाः वांछ्वयेत स्वयाच्वन ।

च्याःगु मि हे कुनेत स्वइ यक्वसिनं । स्वार्थ मदुपिं मनू मदु । नेवाःत नं सकलें भिं मधया । नेवाः राज्य मवसेंलि यक्व नेवाःत फस्वयावन। शक्तिया गुनगान याःवन । थःगु हे मां-भाय् यात हाकुतिनाः कतः भायया जयजयकार याःवन । मस्तयतं थःगु भाय् मस्यन । केवल नां मात्रया नेवाः जुयाः सासः ल्हानाबिल । न्हाय् ध्यनाः सर्गः स्वयाबिल । कतः ला कतः हे जुल , थः धया च्वनापिं थःपिं हे थःपिनिपिं मजुया बिल । नेवाःतयगु अस्तित्व हे झंकाः छ्वयेगु कुतः यानाच्वंगु राज्यय् झन यक्वसिनं उमित हे बः ब्यू वनाच्वन । दः ख्वये वल ।

भाषा-थुवाःया स्वांमाः क्वखानाः जिं न्हाय् म्वाकाच्वना । धेक्कार जितः …..। जिं छु याये फत । फस्वया वनाच्वंपिं नेवाः दाजुकिजापिंत नेवाः ख्यलय् हये मफयाच्वन । नेवाः भाय् ल्हाके मफयाच्वन । नेवाः भासं च्वके मफयाच्वन। नेवाः नुगः घाना बी मफयाच्वन । अहह् जिं गुकथं थःत भाषा-थुवाः धायेकाः न्हाय् म्वाका च्वनेगु । विडम्बना ।

अय् वा । सकलें वा । जिथाय् वयाः जिके ब्वलासायेगु छुं याये मफुसां जिगु थ्व दसि-पौत दक्व झुलिझुलि नलिनलिवंक त्यात्याखुत्या यानाः खुना छ्वया ब्यु। थ्व आडम्बरया खोलं भुनाः म्वाना च्वनेगु नं उपहास जक जुल जितः।…..जुल जितः !!!